خانه‌ی مامی یک چیز عجیبی داشت. اگر توی فیلتر ورودی می ایستادی صداهای توی راهروی طبقه بالا را انگار که توی لیوان یا لوله‌ی کاغذ حرف بزنی به وضوح می‌شنیدی.بارها عمو مجتبی و سامیار سعی کردند دنبال راز ماجرا بگردند اما چیزی پیدا نکردند. بعضی‌ها می‌گفتند این هم از شیطنت های مامی است. وقتی مهمان دعوت میکند خانه اش میرود توی فیلتر مینشیند و به تمام حرفهایشان گوش میکند. این حرف‌ها به گوش مامی هم می‌رسید او هم پوز خند می‌زد:

• خیلی هم خوب… این اراجیفو باور کنین و دعوتتون کردن نیایین… یا اگرم اومدین دهاناتونو ببندید و ظاهر و باطنو واسه دو روزم شده یکی کنین…

آن روز هم من و ساحل می‌دانستیم که همه برگشته اند و توی فیلتر ایستاده اند راجع به عروسی دایی رجی و زن دایی سیمین حرف میزنند. نمیدانم چرا همیشه دم رفتن و جلوی در حرفشان گل میکرد. با اتفاقی که توی عروسی افتاد فکر نمیکردم ساحل دیگر بخواهد با اشکان حتی حرف بزند؛ اما همیشه خام حرفهای زیبا میشد. داشتیم با هم بحث میکردیم و من برای اولین بار تهدیدش کردم که دربارهی رابطهی دوستی اش با اشکان به مامان خواهم گفت. ساحل فکر میکرد سکوتم یعنی از اتفاقهای اطرافم خبر ندارم. شروع کرد به انکار و من هم هر چه می‌دانستم رو کردم:

• دیگه به من دروغ نگو ساحل. خودم ده بار دیدم کنار پیانو یواشکی همو بوسیدین. دیدم اون روز دستشو کرد توی بلوزت. شنیدم اون شب گفتی اگه حامله بشی چی و اون هم هی بهت میخندید بهش میگفتی نخند دیگه نخند دیگه. کتی میگه کار اشکان تجاوز حساب میشه. چرا دوباره داری خرش میشی؟ چرا بهش اجازه میدی هر کاری دلش میخواد باهات بکنه. واسه تو که شوهر قحط نیست. به این خوشگلی …
• خفه شو حرف اضافه نزن سایه…
• اگه بری پیش اشکان به مامان میگم. میگم تولد ترانه نیست… همه چی رو میگم. میگم اون شب هم دروغ گفتی که میری پیش ترانه بخوابی. شب رفته بودی خونه اشکان. اشکان آدم بدیه… معلم آدم نباید با آدم دوست بشه. نباید عاشق آدم بشه. کتی میگه یکی از معلماشونو انداختن زندان فقط واسه اینکه دست شاگردشو یه ذره بیشتر توی دستش گرفته بود … میفهمی؟ به مامان میگم هر بار میری پیشش میترسی حامله بشی…

و ناگهان مامان بود که مثل ببری غرش کنان از راه رسید. اول رو به ساحل گفت:

• این حرفا چیه سایه میزنه ساحل؟

و بعد تا چشمش به من افتاد انگار آتشفشان درونش فوران کرد. به طرفم حمله ور شد. شانه هایم را محکم گرفت و تکان داد:

• چی داری هرچی به دهنت میاد میگی؟ اصلا میفهمی داری چی میگی؟

شوکه شده بودیم. هر دویمان ترسیده بودیم. حتی شاید مامان هم ترسیده بود. نمی‌دانستیم مامان تا کجای حرفهایمان را شنیده. قرار نبود کسی جز ما بچه ها خانه باشد. یکی از دوستان قدیمی مامی و بابا حبیب مرده بود و همه شان رفته بودند مراسم تعذیه. مامان یکی خواباند توی گوشم و من با گریه گفتم:

• راست می‌گم مامان. اشکان داره ازش سوءاستفاده می‌کنه… اشکان آدم بدیه مامان… همونی که عمو می‌گفت همونِ ساحلو زده … پرده بکارتشو زده … حالا داره دوباره خرش …

و هنوز حرفم تمام نشده بود که لب پله ها سرهای زن دایی هانیه، زن عمو مهوش، زن دایی سیمین و کتی را دیدم که دانه دانه مثل خورشیدهای در حال طلوع از پشت کوه ظاهر می‌شدند. خودم هم از دیدنشان وحشت کردم. مامان یک لحظه به پشت سرش نگاه کرد و بعد به من و دیگر چیزی نفهمیدم جز اینکه روی زمین افتاده بودم و گریه میکردم. مامان جیغ میزد که دهانم را ببندم، برای همیشه دهانم را ببندم و خفه شوم و با پشت پاشنه روفرشی اش میکوبید روی دهان و سر و صورتم. دیو درونش بیدار شده بود. صدای ساحل بود که با گریه و التماس تکرار میکرد:

• دروغ میگه… به خدا دروغ میگه…سایه همیشه دوست تخیلی داشت…سایه همیشه داستان می‌بافه… سایه دروغگوعه…

در میان ضرباتی که تمام تنم را مثل کوره آتش از درد  داغ کرده بود، از لای انگشتایم که بر صورتم گذاشته بودم تا در برابر فرود پاشنه های روفرشی مامان از خودم محافظت کنم دنبال مامی میگشتم. دنبال فرشته نجاتم. اما مامی نبود. همه شان شوکه شده بودند. از حرفهای من؟ از خشم مامان؟ از کل شرایط؟

• چرا ماتت برده؟

سامیار آرام هلم میدهد به جلو. از لحظه ای که چشمم به مامی می افتد دلم هری میریزد پایین. فکر می‌کردم موتور احساسات درونم خراب شده. فکر می‌کردم قادر به دوست داشتن نیستم. النا همیشه از سرد بودن و  نداشتن توانایی بروز احساسات ازمن گله می‌کرد.او هم مثل مامان آنقدر سردی سردی را تکرار کرده بود که خودم هم باورم شده بود یک چیزی درونم خاموش است.

• بی مهر رخت روز مرا نور نماندست وز عمر مرا جز شب دیجور نماندست

ولی حالا تمام وجودم داغ شده. انگار عاشقی معشوقش را بعد از سالها دوری و تنهایی ببیند. مامی شانه اش را به چهارچوب در تکیه میدهد و دو دستش را باز میکند. عصای فندوقی روی هوا میلرزد. دستهای مامی لرزش دارد. خودم را میخواهم بیاندازم توی آغوشش. اما نه نمیشود. من او را توی بغلم میگیرم. چقدر لاغر شده. من بزرگ شده ام یا او کوچک شده؟ گریه می کنیم. هر دویمان. اشک شوق است یا اندوه؟ انگار مغنی خسته ای در میان کویر وجودم به چاه آب رسیده باشد. اشکهایم تمامی ندارد. صدای هق هق عمو مجتبی و سامیار را میشنوم. یک کدامشان دارد کفشها را میگذارد توی جاکفشی تا احتمالا بتواند بر احساساتش غلبه کند. تق و توق. صدای باز و بسته شدن درهای جاکفشی . سر مامی را انگار که او نوه باشد  و من مادربزرگ توی سینه میفشارم و در میان هق هق و فخ فخ میگویم:

• هنگام وداع تو ز بس گریه که کردم دور از رخ تو چشم مرا نور نماندست

النا هنوز هم فکر می‌کند من از شعر بیزارم. فکر می‌کند توان درک چیزهای لطیف را ندارم.

• تو شعر دوست داری؟
• اوهوم…
• خودت شعر میخونی؟
• نه الان… ولی بچه که بودم مادربزرگم برام زیاد شعر میخوند…
• توی ایران هم شاعر زن دارین؟
• آره خیلی… یه زمانی شعر واسه ایرانیا خیلی مهم بود. ولی فکر کنم اونقدر این غربیا زدند توی سرشون که حالا ایرانیا هم دارند سعی میکنند مثه خارجیا باشند…
• منظورت چیه؟
• هیچی..
• واسه ایرانیا منم خارجی و غربی حساب میشم ها…
• آره میدونم…
• خب؟
• خب که خب …
• منظورت چی بود از این حرف…
• هیچی باید فرهنگ جدید ایرانو بشناسی تا حرفمو بفهمی…
• تو چرا از غربیا متنفری سایه؟
• متنفر نیستم عزیز من… من یک چوب دو سرگهی ام…
• چی؟
• ولش کن النا…
• یه شعر ایرانی برام بخون…
• بلد نیستم…
• گوگل کن…
• ول کن النا… چه اهمیتی داره…
• برای من اهمیت داره … من دلم میخواد شاعر درونم با شاعر درونت لاس بزنه…
• من شاعر درون ندارم… شنونده‌ی شعر درون دارم…
• اما تو حتی شنوندهی خوبی هم نیستی…
• چرا ؟
• چون وقتی برات شعر میخونم هیچی نمیگی…فقط سکوت… فقط سکوت….

اما سکوتم را که دید اعتراض کنان گفت:

• ببین ببین… باز سکوت… چرا هیچی نمیگی؟
• چی بگم وقتی تو نتیجه گیریاتو کردی؟
• خب حرف بزن که نتیجه گیریم عوض شه…
• نمیتونم النا… نمیخوام خودمو به کسی ثابت کنم… من همینم که میبینی… نمیتونم چیز بیشتری بهت بدم… نمیتونم بیشتر تلاش کنم…
• یه چیزی توی وجود تو خاموشه سایه… انگار تو رو از درون خالی کرده اند…

از یک جایی به بعد گفتم خب  من همینم و دوست داشتن  هم همین است دیگر. هیجان زیادی لوس بازی است، نه دوست داشتن.اما  النا می‌گفت گاهی احساس می‌کند با یک ربات نکته‌سنج زندگی می‌کند. رباتی که در ارائه‌ی تمام خدمات ممکن بی نظیر است، ولی توان مهر ورزیدن ندارد. چند بار ترکم کرد و باز برگشت. ظاهرا بر خلاف ساحل آدمهایی هم هستند که عمل محبت آمیز را به گفتار محبت آمیز ترجیح دهند.  من روی زبانم دوستت دارم و این لوس بازی‌ها نمی چرخید، ولی در عمل تمام وقت و انرژی ام را صرف النا میکردم. النا هم مدام میرفت  خام حرفهای آدمهایی میشد که پر از هیجانات آنی بودند، بعد بر میگشت و در آغوشِ همیشه باز من گریه میکرد.  آخر هم می‌گفت یکی از بالهای پرنده‌ی عشقمان شکسته است و هیچ وقت پر نخواهد زد، چون از من پاسخ عاطفی دریافت نمیکند.

مدتی شدم موش آزمایشگاهی النا. با برنامه ریزی مرا کنار خودش مینشاند تا غمگین ترین فیلمهای دنیا را با هم تماشا کنیم . فیلمهایی که به قول خودش حتی مردهای سیبیل کلفت اسپانیایی را به گریه می انداخت :

• من فکر میکنم توی باید بری دکتر سایه … حتی مردمک چشمات موقع دیدن این فیلما تکون نمیخوره… تو زنانگی و لطافتو از دست دادی… همه زنای ایرانی اینطوری اند؟
• بسه دیگه بابا … برید تو… سایه جان مامی جان نمیتونه زیاد سرپا واسته… دستشو بگیر ببر تو…

عمو مجتبی در میان حرفهایش دستش را حلقه میکند دور تن جفتمان و هلمان میدهد که برویم تو. آه عطر خانه‌ی مامی. بوی خانه‌ی مامی. عطر یاس رازقی و دود اسپند. جانی با سینی و منقل اسپند دود کن می آید و قربان صدقه ام میرود.

• چشم حسود و بخیل بترکه الهی به حق پنج تن…

از تصور اینکه این همه سال برای دیدن او به ایران نیامده ام در حالی که هر لحظه امکان داشته بمیرد از خودم بیزار میشوم. ریزش اشکهایم شدت میگیرد. النا اگر این صحنه را میدید شاخ در می آورد. دو بار من را برد دکتر چشم تا غدد اشکی ام را چک کند. یعنی النا را به اندازهی کافی دوست ندارم یا سوخت ماشین احساساتم را مامی تغذیه میکند؟

ادامه دارد…

قسمت قبلی

قسمت بعدی

نسخه‌ی صوتی

پ ن: توی سال‌های گذشته هر بار برف بارید تن و بدن من لرزید که وای فردا می‌خوام برم توی جاده، مبادا تصادف کنم. همیشه دلم مرگ آرام توی تخت خواسته. تازه اونم وقتی که محمود طفلی کنارم نباشه که غصه بخوره. ( تکلیفم با خودم معلوم نیست؛ هم دلم می‌خواد بمیرم هم دلم می‌خواد کسی نبینه و ناراحت نشه: بیشتر دلم می‌خواست یه پاک کن داشتم خودمو از ذهن زمان و جهان و مردمان پاک می‌کردم: کما اینکه به قول محمود درویش “فراموش خواهی شد چنان که هرگز نبوده ای”؛ اما نه در طول زمان که همین الان اینو می‌خوام؛ تا نباشم ولی نبودنم باعث رنج کسی نشه).

بگذریم از مرگ با تصادف و هیجان همیشه ترسیده‌م و آرزو کرده‌م که مرگ آروم و شیرینی داشته باشم. یه وقتایی هم این سال‌های آخر توی دانشکده که هنوز جرئت نداشتم راجع به استعفا دادن از شغلم با کسی حرفی بزنم، (چون فکر می‌کردم ایراد از منه که لابد تنبل و حتی بدتر تن لشم و دارم بهانه می‌گیرم؛ یا ناشکرم که از شغل به این خوبی ناراضی‌ام، یا به قول دکتر شیخ به اندازه‌ی کافی مبارز نیستم … خلاصه اونقدر ابله بودم که) گاهی یواشکی ولی از ته دلم آرزو می‌کردم یه سرطانی چیزی بگیرم و بهم بگن شیش ماه دیگه بیشتر زنده نیستی و اون وقت بهانه‌ی موجهی واسه استعفا دادن داشته باشم و بتونم هر کاری دلم بخواد بکنم و در میان همه‌ی اون هر کاری ها، یکی از کارهایی که دلم می‌خواست انجام بدم این بود که از تماشای بارش برف لذت ببرم…

دلم می‌خواست پشت پنجره یک فنجون نوشیدنی داغ بگیرم دستم و موزیک گوش بدم… فکر کنم یه پست اینستاگرامی هم دارم که مال سه چهار ساله پیشه، وقتی توی گلبهار بودم و مشغول انتخاب واحد و داشت برف می‌اومد ( و من نگران مسیر برگشت بودم) این آرزو روی توی کپشن نوشتم…

حالا این آرزوی برآورده شده‌ی منه بدون اینکه بهم بگن شیش ماه بیشتر زنده نیستم. (هر چند اگر هم می‌گفتن قطعیتی وجود نداشت؛ کما اینکه الان هم که نگفتن قطعیتی وجود نداره که بمونم… (امان از این ذهن دیوونه و کیبورد طفلک من))

پ ن: کیفیت تصویرو آوردم پایین برفاش دیده نمیشه… نقاشی مامان هم تموم نشد چون واقعا این روزا وقت کم می آرم… دیگه چیزی نمونده… یه کم دیگه تلاش کنم میتونم کارمو سر وقتش همین هفته آینده تحویل بدم.