عنوان سرمقاله‌ای در مجله‌ی تایمز (می، ۲۰۱۰:۱۸) این بود «نروژ، انسانی‌ترین زندان جهان را می‌سازد». در این مقاله گزارش شده بود «پادشاه نروژ به‌طور رسمی زندان هالدن را بازگشایی کرد (بنگرید به تصویر ۰٫۱)، با همراهی گروه سرودی متشکل از ۳۰ مرد و زن که یونیفرم آبی [افسران زندان] را به تن داشتند و ترانه‌ی معروفِ «ما مردم جهانیم» را می‌خواندند.» امکانات این زندان عبارت بودند از: «استودیوی صدا، دستگاهِ دوی ثابت=تردمیل و آپارتمان­های دوخوابه‌ای که زندانیان می‌توانستند برای بازدیدهای شبانه، میزبان خانواده‌هایشان باشند». علاوه بر این، «هوا بوی عرق یا اوره نمی‌داد». در عوض، از «کارگاه آشپزی»، جایی که زندانیان دوره­­های آشپزی را می‌گذراندند، بوی شربت پرتقال می‌آمد. آرشیتکت زندان توضیح داد: این ساختمان به‌گونه‌ای طراحی شده که «تا جای ممکن به دنیای خارج از زندان شباهت داشته باشد». به­منظور از بین بردن جو موسسه‌گونه‌ی آن، «برای طراحی نمای بیرون به‌جای بتن از آجر، استیل گالوانیزه و چوب استفاده شده است». البته فقط «یک نشانه از زندان وجود دارد- دیوار امنیتی شش متری دورتادور زندان- که در میان درختان ناپدید شده است؛ اما قسمت بالایی دیوار اندکی گرد شده تا «خیلی وحشتناک به نظر نرسد»». گزارشگر اشاره کرده بود «در سلول‌های زندان که ازنظر کیفیت با اتاق‌های کالج­های­ دانشگاهی رقابت می‌کند، تلویزیون‌های فلت و یخچال‌های کوچک هتلی وجود دارد. پنجره‌های آن عمودی و بزرگ است تا نور بیشتری بگیرد… هر ده تا دوازده سلول، یک نشیمن و آشپزخانه، با کانتر استیل، کاناپه‌ و میزهای پذیرایی دارند و بیشتر از سلولِ زندان، شبیه نمایشگاه‌های ای‌کِ‌آ[۱] هستند… نگهبانان زندان اسلحه حمل نمی‌کنند… معمولاً غذایشان را با زندانیان می‌خورند و با آن‌ها ورزش می‌کنند.»

شرایط متفاوت زندان در نیوزلند در روزنامه‌ی سانْدِی‌اِسْتار تایمز (۲۱ ژوئن ۲۰۰۹:۱) با این عنوان خبری گزارش شده است: «خودتان باید سلول‌های زندان را بسازید». گزارش چنین ادامه می‌یابد «زندانیان باید با استفاده از کانتینرهای حملِ بار، سلول‌های خود را در زندان بسازند» تا بتوانند با «شرایط خطرناکِ» جمعیت بسیار بالای زندان‌های نیوزلند کنار بیایند، زندان‌هایی که پیش‌بینی می‌شود، درنتیجه‌ی سیاست «سخت‌گیری با مجرمِ» دولت در شش ماه آینده از جمعیت لبریز شود. وزیر اصلاح و درمان[۲] در این خصوص اظهار نظر کرده است که ساخت سلول‌ها توسط زندانیان «ایده‌ی بسیار خوبی» بود. سلول‌ها «ساده و درعین‌حال انسانی و تمیز خواهند بود…زندانیان باید مهارت‌های ساخت را بیاموزند، با صراحت باید گفت که این کار هم موجب نگهداری بهتر از سلول‌هایشان می‌شود، هم بهتر از آن است که تمام روز در یک سلول حبس باشند… کانتینرهای حملِ بار از زندان‌های قدیمی کشور شرایط اسکان بهتری دارند.» یک سال پس‌ازاین، زندانی ۷۸-تختخوابی متشکل از ۱۳ کانتینرِ بزرگ دوازده متری احداث شد که هرکدام از آن‌ها تبدیل به سه سلول شد (بنگرید به تصویر شماره­ی ۰٫۲). در هر یک از سلول‌ها (شش متر در سه متر) دو زندانی حبس بودند. وزیر اصلاح و درمان برای توجیه این اقدامات به خبرنگاران گفت «به‌هرحال این‌ها سلول زندان اند؛ نه اردوگاه تفریحی، فضای باز دارند و بسیار هم انسانی اند … نباید از خاطر برد که ارتکاب جرم، یک رفتار ارادی است. اگر کسی بخواهد مرتکب جرم شود، با پاسخ مواجه می‌شود و زندان یکی از این پاسخ‌ها خواهد بود»(پخش خبر، پنجم ژوئن ۲۰۱۰).[۳]

دو روایت مذکور از تحولِ زندان‌های معاصر در دو جامعه‌ی مدرن، هر یک نماینده‌ی نوع متفاوتی از تفکر راجع به مجازات بود که بیان گردید. در اولی، جشن افتتاحیه‌ی سرمایه‌گذاری برای طراحی زندانی با شرایط بسیار انسانی در نروژ همراه با مدیران، کارکنان و بالاترین مقامات دولتی به تصویر کشیده شد. در این زندان، تمام ویژگی‌های معمول زندان به طرق مختلف از بین رفته یا حذف شده است. در صرف هزینه برای این زندان هیچ‌گونه خِسَّتی به خرج داده نشده و تلاش شده که «تا جای ممکن شبیه به دنیای خارج از زندان باشد». اهمیت نمادین زندانی با این ماهیت برای تمام کشور و نه‌فقط برای سازمان زندان‌ها، از حضور پادشاه نروژ در مراسم افتتاحیه قابل‌تشخیص است- امری که بیانگر پاسخ انسانی و توام با تساهلِ تمامِ مردم کشور نروژ به قانون‌شکنی است و درعین‌حال از این نگرش به خود مباهات هم می‌کنند. در مقابل، در گزارش راجع به زندان‌های نیوزلند مشاهده می‌شود که تا جای ممکن از صرف هرگونه هزینه‌ای برای زندان دریغ می‌شود.

بنابراین، روش‌های سنتی ساخت زندان کنار گذاشته‌شده و به‌جای آن از کانتینرهای حمل بار و نیروی کار ارزان زندانیان استفاده می‌شود – چیزی تقریباً در حدود ۳۰ دلار نیوزلند برای هر هفته؛ دستمزد زندانیان در این کشور بسیار ناچیز است.

نیوزلند از شدت پاسخ‌های خود به ارتکاب جرم می‌بالد؛ طرح ساخت زندان‌های جدید، بخشی از یک بسته‌ی بزرگ‌تر در خصوص سازوکارهای «سخت‌گیری بر ارتکاب جرم» است (که در آن زمان شامل «حذف امکان استفاده از آزادی مشروط برای مجرمان مکررِ جرائم خشونت‌آمیز، اعطای مجوز تخریب ماشین‌های مسابقه‌ی خیابانی غیرقانونی، توقیف اموال و منافع گَنْگْ‌ها … [و دشوارتر کردنِ] شرایط آزادی از زندان برای مرتکبان تعرض جنسی به کودکان»). برای افتتاح این زندان، هیچ‌یک از مقامات عالی‌رتبه‌ی دولتی حضور نداشت- آنچه در این سطوح پایین جامعه‌ی نیوزلند رخ داد، برای شخصیت‌های عالی‌مقام این کشور اهمیتی نداشت؛ حتی هیچ‌یک از نگهبانان و کارکنان زندان هم برای افتتاح آن حضور نداشتند. در مقابل، وزیر اصلاح و درمان، از این فرصت برای توجیه ابتکارات صورت گرفته به نمایندگی از حزب سیاسی خود استفاده کرد. به سبب فقدان هیچ‌چیز دیگری برای بالیدن به خود، بر ماهیت «ساده»‌ی این ابتکارات افتخار ‌‌شد. هیچ تلاشی برای پوشاندن جنبه‌های غیرانسانی این اقدامات صورت نگرفت و در عوض به وضعیت بهتر این واحدها نسبت به سایر زندان‌های قدیمی موجود در نیوزلند اشاره شد. درنهایت نیز، پیام وی حاوی آن بود که آنچه ساخته می‌شود سلول‌ِ زندان است و نه چیزی بیشتر. این بدان معنی است که انتظارات در خصوص طراحی و شکل سلول زندان باید در پایین‌ترین سطح ممکن برای اسکان باشد و نباید – و نمی‌توان- آن را ارتقا بخشید. اگر این شرایط به نظر زندانیان غیرقابل‌تحمل است، راه‌حل دست خود آن‌هاست: ترک ارتکاب جرم؛ در صورت تداوم نیز بازگشت و زندگی در همین فضا.

به این ترتیب، دو شیوه­ی متفاوت از تفکر راجع به مجازات‌ ملاحظه می­شود. این تفاوت‌ها منحصر به دو جامعه‌ی کوچک نیستند که در دو طرف کره زمین قرار دارند؛ بلکه در عوض چنانکه در فصل اول (درک تفاوت‌های موجود در مجازات) بیان خواهد شد، هر یک از این مصادیق، گونه‌ی متفاوتی از تفکر راجع به مجازات است که در مجموعه‌ای از جوامع مرتبط با این دو کشور رایج است: ازیک‌طرف کشورهای شمال اروپا[۴] (فنلاند، نروژ، سوئد) و از طرف دیگر گروه ویژه‌ای از کشورهای انگلیسی‌زبان که تحت عنوان «کشورهای مشترک‌المنافع سفید» (انگلستان، نیوزلند و استرالیا، با تأکید خاص بر ایالت نیوسوث‌ولز[۵]) نامیده می‌شوند؛ بنابراین، در گروه کشورهای مرتبط با نروژ و نیوزلند می‌توان به ترتیب گزارش‌های مشابهی راجع به «انسانی‌ترین زندان‌های جهان» یا «زندان‌های ساخته‌شده از کانتینرهای حمل بار» یافت. اگرچه امکان یافتن زندان‌هایی مشابه شرایط زندان‌های کانتینری در کشورهای مرتبط با نروژ یا یافتن زندان‌هایی با شرایط انسانی در گروه کشورهای مرتبط با نیوزلند ناممکن است. هدف از این نوشتار، توضیح چرایی تفاوت در اندیشه‌ی مجازات در این گروه از کشورهاست.

[۱] IKIA

[۲] The Corrections Minister

[۳] abc.net.au

[۴] Nordic countries

کشورهای شمال اروپا به مجموع کشورهای شمال اروپا (اسکاندیناوی) و اقیانوس اطلس که دارای قرابت فرهنگی بسیارند اطلاق می‌گردد. این سرزمین‌ها، کشورهای ایسلند، دانمارک، فنلاند، نروژ و سوئد و همچنین قلمروهای خودمختار جزایر الند، گرینلند و فاروئه را شامل می‌گردد (مترجم).

[۵] استرالیا هم حوزه قضایی ایالتی و هم حوزه قضایی فدرال دارد. ایالات سیاست‌کیفری مستقل از دولت فدرال را دنبال می‌کنند؛ یعنی در استرالیا سیاست‌کیفری واحد و یکپارچه‌ای وجود ندارد. بنابراین تصمیم گرفته شد که قدیمی‌ترین و بزرگ‌ترین ایالات این کشور (نیوسوث‌ولز با ۶۸۰۰۰۰۰ جمعیت) برای کارهای میدانی و گردآوری داده‌ها انتخاب گردد.