نقد در نگاه رولان بارت

1. نقد دانشگاهی یا نقد سنتی: نقدی که دست رد به سینه هر نوع مرامی زده و مدعی شیوه ای عینی است. برنامه اعلام شده نقد دانشگاهی تدوین دقیق و قایع زندگی و ادبی است، پس به مسئله منابع آثار شاعران و نویسندگان اهمیت بسیار میدهد، زیرا سرمایه این نقد روش فلسفه اثباتی یا تحصلی است. اما این نقد چون بر اساس زایندگی جزئیات ادبی استوار است، ممکن است به معنای ذاتی اثر یعنی حقیقت ادبیات پی نبرد. زیرا دست رد به سینه تحلیل ذاتی و درونی میزند.
2. نقد تفسیری:فقط روانکاوی نویسنده نیست، بلکه در واقع چیزی را به اثر اضافه می کند. منتقد تفسیری می پذیری که آنچه در مقابل او پایداری می کند و از دستش می گریزد، موضوع تحقیق او یعنی ادبیات است؛ نه راز زندگینامه نویسنده… به همان اندازه ای که زبان قالب درونمایه هاست، نهانگاه مضامین دیگر نیز هست. پس کار نقد تفسیری افشای آن مضامین نهایی است که از نظر خود نویسنده هم پوشیده مانده است. منتقد نباید بگوید این شعر زیباست. این جمله بسیار جاهلانه و حکایتگر ناتوانی اوست. زیبایی های یک اثر نهفته را میتوان بدون مثله کردن او هویدا کرد. جست و جوی معانی به دستیاری صنایع ادبی، خرافه ای شده مبتذل. به طور کلی نقد تفسیری بر تحلیل ذاتی و درونی اثر تاکید می کند، عیار پژوهش را از اندرون اثر بر میگزیند و بر اساس مرامی صورت می گیرد[۱].

[۱]  نقد تفسیری، رولان بارت، ترجمه محمدتقی غیاثی، ۱۳۵۲، امیرکبیر؛ به نقل از کتاب نویسندگان پیشرو ایران؛ محمد علی سپانلو، موسسه انتشارات نگاه.